Thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa phát biểu tại Hội nghị
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa khẳng định: Sau hơn 14 năm thi hành Bộ luật Hình sự (từ năm 1999); được sửa đổi một lần vào năm 2009, Bộ luật đã có những tác động tích cực đối với công tác phòng chống tội phạm, bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền và nghĩa vụ của con người, quyền công dân. Tuy nhiên, qua một thời gian dài, với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và tình hình tội phạm diễn biến phức tạp như hiện nay, nhiều quy định trong Bộ luật Hình sự không còn phù hợp với thực tiễn. Chính vì thế, việc sửa đổi lúc này là rất cần thiết.
Theo kế hoạch, Bộ luật Hình sự (sửa đổi) sẽ được Quốc hội thông qua vào kỳ họp thứ 10 trong năm nay. Đây là một Bộ luật quan trọng, liên quan đến quyền và nghĩa vụ của công dân, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội phát sinh trong đời sống, trong đó có nhiều quy định liên quan tới ngành tài nguyên và môi trường. Việc lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân lần này là cơ hội cho các cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành tài nguyên và môi trường tham gia đóng góp ý kiến, nhằm hoàn thiện hơn nữa Bộ luật Hình sự. Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa đề nghị các đại biểu tập trung tham gia ý kiến vào hai nhóm nội dung chính, bao gồm: 8 vấn đề trọng tâm trong dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) và các quy định liên quan đến tội phạm về tài nguyên và môi trường.
Toàn cảnh cuộc họp
Tại Hội nghị, ông Lê Văn Hợp, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, đã công bố Nghị quyết số 972/NQ-UBTVQH13 ngày 13 tháng 7 năm 2015 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi); Quyết định số 1076/ QĐ-TTg ngày 14 tháng 7 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi); Quyết định số 2018/QĐ-BTNMT ngày 11 tháng 8 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về Kế hoạch tổ chức triển khai lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Theo Kế hoạch, Vụ pháp chế là cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm điều phối, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các Tổng cục, các Cục và các đơn vị trực thuộc Bộ, bảo đảm việc tham gia đầy đủ, nghiêm túc việc triển khai lấy ý kiến góp ý về dự thảo Bộ Luật Hình sự (sửa đổi). Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ có trách nhiệm phổ biến, quán triệt nội dung Kế hoạch và tổ chức triển khai lấy ý kiến góp ý về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) cho toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, các doanh nghiệp thuộc phạm vi trách nhiệm quản lý và tổng hợp ý kiến góp ý gửi về Vụ Pháp chế để trình Bộ trước ngày 10/9/2015.
Tiến sỹ Trần Văn Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Hình sự - Hành chính, Bộ Tư pháp phát biểu tại cuộc họp
Phát biểu tại Hội nghị Tiến sỹ Trần Văn Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Hình sự - Hành chính, Bộ Tư pháp cũng nhấn mạnh về sự cần thiết phải sửa đổi cơ bản và toàn diện Bộ luật Hình sự; 8 vấn đề trọng tâm xin ý kiến nhân dân về dự thảo Bộ luật Hình sự và các quy định về tội phạm trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường.
Lý giải việc cần thiết phải sửa đổi một cách cơ bản và toàn diện Bộ luật Hình sự, Tiến sỹ Trần Văn Dũng, cho biết: “Có 4 lý do phải sửa đổi Bộ luật Hình sự hiện thời một cách cơ bản và toàn diện. Thứ nhất, hiện nay số lượng tội phạm ngày một tăng, kéo theo số ngân sách nhà nước chi cho việc chu cấp cải tạo nhân phẩm của tội phạm tại các trại giam tăng lên. Xét về mặt kinh tế là không hiệu quả và thiết thực. Chính vì vậy phải xét lại các hành vi phạm tội, có thể cân nhắc những biện pháp răn đe về mặt kinh tế. Thứ hai, nước ta đang thực hiện cơ chế kinh tế thị trường, trong khi Bộ luật Hình sự hiện nay còn mang nhiều dáng dấp của cơ chế kinh tế bao cấp. Thứ ba, Bộ luật Hình sự hiện nay còn thể hiện nhiều bấp cập, có nhiều hình phạt không thực tế. Thứ tư, đó là quá trình đất nước hội nhập quốc tế đòi hỏi Luật hình sự cần được điều chỉnh cho phù hợp với thời đại.”
8 vấn đề trọng tâm xin ý kiến Nhân dân về dự thảo Bộ luật Hình sự, bao gồm: (1) Vấn đề trách nhiệm hình sự của pháp nhân và loại tội pháp nhân chịu trách nhiệm hình sự; (2) Về phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên và các biện pháp thay thế xử lý hình sự áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội; (3) Việc bỏ hình phạt tử hình ở một số tội, quy định không áp dụng hình phạt tử hình, không thi hành án tử hình trong một số trường hợp, quy định không giảm án đối với người bị kết án tử hình nhưng được ân giảm xuống tù chung thân; (4) Về chuyển đổi hình phạt tiền, hình phạt cải tạo không giam giữ thành hình phạt tù có thời hạn; (5) Về hình phạt trục xuất; (6) Về việc thay thế tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng bằng những tội danh cụ thể trong các lĩnh vực kinh tế; (7) Về việc bổ sung trường hợp xử lý hình sự đối với người trộm cắp tài sản có giá trị dưới 2 triệu đồng; (8) Về việc bãi bỏ một số tối phạm và bổ sung một số tội phạm mới.
Bộ luật Hình sự (sửa đổi) lấy ý kiến góp ý của nhân dân về quy định tội phạm trong lĩnh vực quản lý tài nguyên và môi trường sẽ dựa trên các tiêu chí sau: giảm thiểu tình tiết gây hậu quả nghiêm trọng, với các hành vi trên mức vi phạm hành chính sẽ chuyển sang vi phạm hình sự; đảm bảo tính minh bạch hóa; pháp nhân sẽ là chủ thể chịu trách nhiệm hình sự chính về môi trường; đề xuất góp ý mới cần thiết phải quy định trong Luật có liên quan đến lĩnh vực tài nguyên và môi trường.
Trao đổi, đóng góp ý kiến tại Hội nghị, nhiều đại biểu tham dự đã thể hiện sự quan tâm, đánh giá cao về các nội dung lấy ý kiến, đặc biệt đối với nhóm các quy định liên quan đến ngành tài nguyên và môi trường. Nhiều ý kiến đề xuất, vướng mắc đã được Tiến sỹ Trần Văn Dũng ghi nhận và giải đáp. Trên cơ sở các vấn đề được nêu tại Hội nghị, các đơn vị trực thuộc Bộ sẽ tiếp tục phổ biến, quán triệt và triển khai lấy ý kiến cho dự thảo Bộ Luật Hình sự (sửa đổi) đến từng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của đơn vị.
Huyền Trang