Hiện nay, trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh có nhiều trường hợp khu đất có diện tích và hình thể đất nhỏ hẹp, không đủ chuẩn quy hoạch đô thị xây dựng, có nguồn gốc do Nhà nước quản lý, thuộc lối đi chung hoặc khoảng hở giữa 02 nhà, do 01 chủ sử dụng hoặc cán bộ có nhà liền kề với diện tích sử dụng chung, hiện không còn sử dụng làm thông hành địa dịch hoặc cống  thoát nước khu vực mà chỉ có thể chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho chủ sử dụng đất liền kề có nhu cầu sử dụng để hợp khối, trên cơ sở thỏa thuận hoặc không có tranh chấp, khiếu nại của các hộ có quyền lợi liên quan. Trên thực tế, nhu cầu sử dụng đất đối với các khu đất này để hợp khối với nhà hiện hữu của người dân tương đối nhiều tại thành phố Hồ Chí Minh.

Theo quy định của pháp luật đất đai, việc giải quyết trường hợp giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với phần đất nhỏ hẹp cho chủ sử dụng đất liền kề với mục đích hợp thửa làm đất ở là phù hợp với quy định về việc giao đất ở cho hộ gia đình, cá nhân được quy định tịa Luật Đất đai năm 2013. Tuy nhiên, trường hợp giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với phần diện tích nhỏ hẹp cho chủ sử dụng đất liền kề với mục đích hợp thửa làm đất ở không thuộc trường hợp giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 118 Luật Đất đai, đồng thời thẩm quyền xem xét, quyết định cho phép giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất trong “các trường hợp khác” là của Thủ tướng Chính phủ. Vì vậy việc ban hành “Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về ban hành cơ chế thí điểm giao đất, cho thuê đất đối với các phần đất nhỏ hẹp cho các chủ sử dụng đất liền kề trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” là cần thiết.

Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về ban hành cơ chế thí điểm giao đất, cho thuê đất đối với các phần đất nhỏ hẹp cho các chủ sử dụng đất liền kề trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh bao gồm 10 điều.

Về phạm vi điều chỉnh: Quyết định quy định việc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất đối với các phần đất nhỏ hẹp cho các chủ sử dụng đất liền kề trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

Các phần đất nhỏ hẹp theo quy định tại Quyết định này bao gồm thửa đất, khu đất do Nhà nước trực tiếp quản lý mà có diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu tách thửa theo quy định của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh hoặc thửa đất, khu đất có diện tích lớn hơn diện tích tối thiểu tách thửa theo quy định nhưng hình thể của thửa đất, khu đất không phù hợp để xây dựng nhà ở, công trình độc lập.

Việc giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với các phần đất nhỏ hẹp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh không áp dụng quy định tại Quyết định này mà thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai.

Đối với các phần đất nhỏ hẹp có nguồn gốc do Nhà nước quản lý nhưng để bị lấn, bị chiếm thì giải quyết theo quy định tại Điều 22 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật đất đai.

Quyết định này được áp dụng đối với cơ quan nhà nước thực hiện quyền hạn và trách nhiệm đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai, thực hiện nhiệm vụ thống nhất quản lý nhà nước về đất đai; Người sử dụng đất theo quy định tại Điều 5 của Luật đất đai; Các đối tượng khác có liên quan đến việc giao đất, cho thuê đất đối với các phần đất nhỏ hẹp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

Dụ thảo Quyết định quy định các nội dung như: Nguyên tắc giao đất, cho thuê đất đối với các phần đất nhỏ hẹp cho chủ sử dụng liền kề; điều kiện giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất đối với các phần đất nhỏ hẹp cho chủ sử dụng liền kề; hình thức giao đất, cho thuê đất; xác định mục đích sử dụng đất khi thực hiện giao đất, cho thuê đất đối với phần đất nhỏ hẹp cho chủ sử dụng liền kề; giá đất để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; và thẩm quyền, trình tự, thủ tục giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất.