Hiệu quả, thiết thực, tạo sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường
Chương trình phối hợp số 20 giữa Ban Thường trực Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (Ủy ban TW MTTQ Việt Nam) và Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TN&MT) về thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường giai đoạn 2012 - 2016 đã đưa nội dung tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường (BVMT), ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) lồng ghép vào phối hợp triển khai các phong trào thi đua, cuộc vận động trong các tầng lớp nhân dân. Các hoạt động phối hợp giữa Bộ TN&MT và Ủy ban TW MTTQ Việt Nam cùng nhau hành động BVMT và ứng phó BĐKH đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực, tạo sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và hành động của nhân dân về quản lý tài nguyên và BVMT ở nước ta.
Tại buổi làm việc, thay mặt lãnh đạo Bộ TN&MT, Thứ trưởng Trần Hồng Hà đã báo cáo tóm tắt về công tác ứng phó với BĐKH và Chương trình phối hợp thực hiện nhiệm vụ BVMT trong thời gian qua.
Thứ trưởng cho biết, BĐKH là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21, tác động nghiêm trọng đến sản xuất, đời sống và môi trường trên phạm vi toàn thế giới. Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của BĐKH; đồng bằng sông Cửu Long cũng là một trong ba đồng bằng trên thế giới dễ bị tổn thương nhất do nước biển dâng. Tác động của BĐKH đối với nước ta rất nghiêm trọng, là nguy cơ hiện hữu đối với việc thực hiện mục tiêu xoá đói giảm nghèo và thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ.
Một số biểu hiện rõ nét của BĐKH ở Việt Nam như: Mực nước biển dâng, nhiệt độ tăng, gia tăng tính cực đoan của thời tiết, thiên tai,... Chỉ tính trong 10 năm gần đây, các loại thiên tai như: bão, lũ, lũ quét, sạt lở đất, úng ngập, hạn hán, xâm nhập mặn và các thiên tai khác đã làm thiệt hại đáng kể về người và tài sản, làm chết và mất tích hơn 9.500 người, giá trị thiệt hại về tài sản ước tính chiếm khoảng 1,5% GDP/năm.
Nhận thức được nguy cơ, thách thức của BĐKH, Đảng và Nhà nước ta đã chủ động chỉ đạo triển khai xây dựng và ban hành các chủ trương, chính sách nhằm ứng phó có hiệu quả với tác động của BĐKH, đặc biệt là các chủ trương, chính sách như: Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về “Chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT”; Quyết định số 2139/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về BĐKH; Quyết định số 1474/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về BĐKH; Nghị quyết số 853/NQ-UBTVQH13 của Ủy ban Thường vụ quốc hội về kết quả giám sát và đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về ứng phó với BĐKH ở đồng bằng sông Cửu Long; Kế hoạch Châu thổ sông Cửu Long,…
Bên cạnh đó, Bộ TN&MT cũng đã tham mưu xây dựng, cập nhật và công bố kịch bản BĐKH, nước biển dâng làm định hướng cho các bộ, ngành, địa phương trong quá trình xây dựng và triển khai quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; đánh giá các tác động của BĐKH đến từng lĩnh vực, từng khu vực; tiến hành các hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức về những thách thức cũng như cơ hội do BĐKH mang lại, năng lực thích ứng với BĐKH; đẩy mạnh tham vấn các chuyên gia đầu ngành về BĐKH; tập trung cho công tác đàm phán về BĐKH để nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam tại các diễn đàn về BĐKH quốc tế và khu vực; triển khai một số mô hình thích ứng với BĐKH có hiệu quả; thông qua Chương trình Hỗ trợ ứng phó với BĐKH, đã vận động tài trợ từ nguồn ngoài nước để đầu tư cho các công trình, dự án ứng phó với BĐKH có tính chất ưu tiên cấp bách của các địa phương. Từ năm 2003 đến nay đã đầu tư khoảng 4.000 tỷ đồng cho 26 dự án ứng phó với BĐKH. Đặc biệt, Bộ TN&MT đang phối hợp với các cơ quan liên quan chuẩn bị các nội dung công tác của Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị COP21 tại Paris (Pháp) vào cuối năm 2015. Dự kiến tại Hội nghị sẽ có nhiều thỏa thuận quốc tế mới mang tính ràng buộc về trách nhiệm giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đối với tất cả các quốc gia; việc tham gia thỏa thuận mới cũng là cơ hội để Việt Nam tiếp tục nhận được hỗ trợ về công nghệ, tài chính từ các quốc gia phát triển, góp phần thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững.
Về chương trình phối hợp giữa Bộ TN&MT và Ủy ban TW MTTQ Việt Nam, trong thời gian qua, hai bên đã có nhiều hoạt động phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng trong công tác BVMT. Trong đó, việc tham vấn, xin ý kiến Ủy ban TW MTTQ Việt Nam và các đơn vị thành viên đã góp phần quan trọng trong việc hoàn thiện nội dung dự thảo Luật BVMT trước khi trình Chính phủ để trình Quốc hội thông qua. Công tác giám sát, phản biện xã hội được đẩy mạnh; các kiến nghị được xử lý kịp thời góp phần hạn chế các hành vi gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, xâm hại tài nguyên thiên nhiên, giải quyết hài hòa các mâu thuẫn, xung đột,...
Về triển khai các chương trình truyền thông về quản lý tài nguyên và BVMT, trong thời gian qua, Bộ TN&MT cũng đã rất tích cực phối hợp cùng Ủy ban tổ chức nhiều sự kiện tuyên truyền lớn của ngành như: Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam; Ngày Đại dương thế giới; Ngày Môi trường thế giới; xét tặng Giải thưởng Môi trường quốc gia; tổ chức các hội nghị tập huấn, trao đổi kinh nghiệm, phát huy vai trò của các chức sắc tôn giáo, già làng, trưởng bản, người uy tín ở cộng đồng dân cư trong công tác BVMT,...
Tiếp tục nâng cao hiệu quả phối hợp về BVMT và ứng phó BĐKH
Để nâng cao hơn nữa hiệu quả phối hợp giữa Bộ TN&MT và Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Phó chủ tịch Uỷ ban TW MTTQ Việt Nam Lê Bá Trình đề nghị Bộ TN&MT đẩy mạnh việc phối hợp trong giám sát thực hiện pháp luật về BVMT, sử dụng và quản lý tài nguyên môi trường; huy động các tôn giáo tham gia BVMT và ứng phó với BĐKH giai đoạn 2016-2020.
Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang đã nhấn mạnh về vai trò của MTTQ Việt Nam và hiệu quả hợp tác giữa Bộ TN&MT và Ủy ban TW MTTQ Việt Nam thời gian qua trong công tác ứng phó với BĐKH và BVMT. Để công tác quản lý tài nguyên, BVMT và ứng phó với BĐKH trở thành trách nhiệm và quyền lợi của toàn hệ thống chính trị và mọi tầng lớp nhân dân, đồng thời tiếp tục phát huy các kết quả đạt được, Bộ trưởng đề nghị Ủy ban tiếp tục quan tâm, phối hợp trong triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ của hai bên; xem xét, nghiên cứu đề xuất với Quốc hội tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về ứng phó với BĐKH phù hợp tính liên ngành, liên vùng và các cam kết quốc tế; huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân, từ cộng đồng dân cư nhằm xã hội hóa công tác ứng phó với BĐKH; coi đầu tư cho BĐKH là hoạt động đầu tư công ích, mang lại những lợi ích trước mắt và lâu dài; nâng đầu tư ngân sách sự nghiệp môi trường tạo nguồn lực thực hiện các mục tiêu, nội dung và nhiệm vụ được giao theo quy định của Luật BVMTvà Chiến lược BVMT quốc gia đến năm 2020; bố trí đủ kinh phí thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia về khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường, Chương trình mục tiêu quốc gia về ứng phó với BĐKH, Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014 - 2020; tiếp tục giao Bộ TN&MT chủ trì thực hiện các nhiệm vụ nâng cao chất lượng môi trường, ứng phó với BĐKH trên phạm vi cả nước; đảm bảo tính liên tục, thống nhất trong việc thực hiện cam kết chính trị của Việt Nam với cộng đồng quốc tế, đồng thời thể hiện sự nỗ lực và vai trò của Việt Nam trong công cuộc ứng phó với BĐKH toàn cầu; tăng cường vận động các nhà tài trợ ưu tiên hỗ trợ cho chương trình BĐKH; đẩy mạnh vận động các tôn giáo tham gia BVMT và ứng phó với BĐKH,....
“Ứng phó với BĐKH không chỉ là công việc của riêng một cơ quan, tổ chức mà là mối quan tâm chung của toàn hệ thống chính trị với vai trò chủ đạo trong quản lý và điều hành của Nhà nước; đồng thời khuyến khích tính chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của khu vực doanh nghiệp, phát huy cao nhất sự tham gia và giám sát của các đoàn thể chính trị - xã hội, nghề nghiệp và cộng đồng dân cư trên tinh thần dựa vào nội lực là chính, tận dụng hiệu quả các cơ chế hợp tác quốc tế” - Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang nhấn mạnh.
Thời gian tới, nhằm nâng cao hiệu quả Chương trình phối hợp công tác về BVMT, ứng phó với BĐKH giai đoạn 2016 -2020, Bộ trưởng đề nghị Ủy ban TW MTTQ Việt Nam tiếp tục quan tâm, chỉ đạo MTTQ Việt Nam các cấp tăng cường hoạt động giám sát BVMT trên địa bàn các địa phương; tăng cường vai trò tham vấn chính sách về môi trường, ứng phó với BĐKH; vận động các tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng tham gia và đóng góp nguồn lực cho BVMT và ứng phó với BĐKH,...
Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Ủy ban TW MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đánh giá cao những nỗ lực của Bộ TN&MT trong việc tham mưu cho Đảng, Chính phủ ban hành những văn bản quan trọng về quản lý tài nguyên, BVMT và ứng phó với BĐKH. Cùng với đó, Bộ cũng đã tích cực phối hợp với MTTQ Việt Nam trong việc triển khai các chương trình nâng cao nhận thức và hành động về BVMT, ứng phó với BĐKH đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, trong đó đã huy động được sự tham gia tích cực của các tôn giáo.
Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cũng đề nghị MTTQ Việt Nam chủ động phối hợp với Bộ TN&MT để nâng cao hơn nữa hiệu quả phối hợp giữa hai bên. Trước mắt, tổ chức tốt hội nghị chuyên đề về vai trò của các tôn giáo trong BVMT; sơ kết Chương trình toàn dân tham gia BVMT, trong đó có đồng bào có đạo tham gia, để khẳng định mô hình và xác định nội dung ký kết Chương trình phối hợp giữa MTTQ Việt Nam, các tôn giáo tham gia BVMT và ứng phó với BĐKH.
Trong thời gian tới, hai bên cùng tiếp tục phối hợp tham vấn, lấy ý kiến giám sát của MTTQ liên quan đến vấn đề BĐKH, làm căn cứ để kiến nghị với Quốc hội; tổng kết Chương trình phối hợp giai đoạn 2012-2016 và triển khai ký kết Chương trình phối hợp giai đoạn 2016-2020, nhằm tiếp tục phối hợp tuyên truyền, xây dựng các mô hình phong trào quần chúng BVMT và ứng phó với BĐKH, giám sát, xây dựng hoàn thiện hệ thống luật pháp trong lĩnh vực tài nguyên môi trường,…
Kết thúc buổi làm việc, thay mặt Lãnh đạo Bộ TN&MT, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang bày tỏ sự cảm ơn chân thành tới Ủy ban TW MTTQ Việt Nam trong những năm qua đã phối hợp tích cực cùng Bộ TN&MT; đồng thời mong muốn sự hợp tác giữa hai bên ngày càng bền chặt, hiệu quả, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về BVMT và ứng phó với BĐKH; để ngành tài nguyên và môi trường xứng đáng là một trong ba trụ cột phát triển bền vững đất nước.
PV - CTTĐT